Meslek hayatım boyunca bilimin ışığında ve meslek etiğinin gerektirdiği şekilde danışanlarımı bilgilendirdim. Bütün bilim insanlarının yapması gerektiği gibi yani , elbette gelişmeleri takip etmek ve yeniliklere açık olmak koşulu ile…

Belki hatırlıyorsunuzdur bir dönem; yeşil çay ,nar, keten tohumu, maydonoz, çörek otu, avakado veya ananas gibi bazı besinler parlatılır, cilalanır ve sanki yararları daha önce bilinmiyormuş gibi bir anda ortaya bunların yararlarından bahseden uzmanlar ortaya çıkmaya başlar. Buna tamamen yanlış diyemeyiz elbette düzülen bu methiyeler doğrudur ve bu besinlerin her birinin ayrı ayrı yararları vardır. Metabolizmayı hızlandırmak, yağ yakımını arttırmak, bağışıklığı desteklemek, tansiyonu dengelemek, kan şekerini dengelemek ve ödem atmak gibi etkileri vardır. Ancak bu etkileri her zaman vardır sadece dönemsel değil. Yani bir besin o senenin mucize besini ilan edildikten sonra 2 sene sonra unutulması benim itirazım olan kısmı…

Hiçbir besin mucize yaratmaz ve tek başına zayıflatmaz. Yararları vardır, zayıflama serüveninizde yardımcı olabilir, destekler ama işte o kadar. Zaten düşünün bu kadar çok mucize besinin olduğu ve inanılmaz zayıflattığı iddia edilen dünyada her geçen yıl obezite ve obeziteye bağlı hastalıklar tıpkı bir kartopu gibi büyüyerek, çığ oluyor ve ülkeler devletler her geçen gün bu çığın altında daha çok kalıyor. Demek ki tek mucize sağlıklı beslenme alışkanlığını hayatınıza adapte etmek, fiziksel aktiviteyi arttırmak ve bunları dengelemekten geçiyor. Yani istikrarlı bir biçimde sağlıklı beslenmek ve her türlü besin grubundan yeterli ve dengeli bir biçimde tüketerek; porsiyon kontrolü yaparak ve bunları yeterli fiziksel aktivite yani egzersiz ile yakarak zayıflamakta , verdiğiniz bu kiloyu korumakta zor değil.

Hadi şimdi son dönemlerin gözde besinlerini mercek altına alalım

Kinoa

Kinoa yüksek protein içeriği, düşük glisemik indeksi , içerdiği Omega-3 ve 6 yağ asitleri nedeniyle, sağlık açısından yararlı tahıl benzeri bir besindir . Özellikle de, doymamış yağ asitlerini ve esansiyel aminoasitlerini yüksek miktarda içerir. Ayrıca mineraller, vitaminler ve biyoaktif bileşenler gibi önemli mikro-besinsel bileşenlerini de yeterli ve dengeli miktarda içerir. Bununla birlikte diyet lifinin de önemli bir kaynağıdır. Aynı zamanda kinoa glutensiz bir ürün olduğu için Çölyak hastaları rahatlıkla tüketebilir. Besin öğeleri incelenecek olursa diğer  tahıllara göre protein oranı daha yüksektir.100 gramında yaklaşık 16.5 gram protein vardır. Ayrıca 100 gramında 6.3 gram yağ, 3.8 gram lif ve 69 gram karbonhidrat içerir. Vitaminlerden E ve B (özellikle folik asit) yönünden oldukça zengindir. Diğer tahıllara göre riboflavin içeriği daha yüksektir. Kinoa taneleri düşük sodyum içeriğine sahip olup, kalsiyum, magnezyum, fosfor, potasyum, demir, bakır, mangan ve çinko bakımından buğday, arpa ve mısırdan daha zengindir.

Kinoanın sahip olduğu biyoaktif bileşenlerin, kan kolesterol seviyelerini düşürdüğü, kanser hücrelerinin gelişimini engellediği, toksinleri yok ettiği, bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve kardiyovasküler hastalıkları önleyebildiği bilimsel olarak ortaya konmuştur.

Chia Tohumu

Özellikle kafelerde veya sosyal medyada puding yani jölemsi haliyle gündemimize oturan chia tohumu ülkemize Meksika’dan gelmektedir. “Güç “ anlamına gelen adını eskiden Meksika’da yaşamış kadim topluluk Mayalardan yani Maya dilinden almıştır. Fonksiyonel bir besindir ve besleyici özelliği çok yüksektir. Chia tohumunu birçok besin grubuyla birleştirerek çok lezzetli tarifler elde etmek mümkündür. Özellikleri açısından keten tohumuna benzeyen chia tohumunu sağlığa yararlı özelliklerinden yararlanmak için keten tohumu gibi öğütmeniz gerekmez.

Sağlıklı bir kişinin günlük alması gereken lif (posa)miktarı en az 25-35 gramdır. Günde 2 çorba kaşığı yediğimiz zaman günlük almamız gereken posa miktarının %40’ı , kalsiyumun ise %18’ini karşılamış oluruz. Yüksek lif içeriği tokluk hissini arttırır.

Chia tohumu kalsiyum açısından da zengindir. Özellikle veganlar ve bazı vejeteryan türleri ve süt ve süt ürünlerini tüketmeyenler için alternatif bir kalsiyum kaynağı olabilir.

Besin öğeleri ,vitamin ve mineraller açısından zengin olsa da tek başına zayıflatan bir besin değildir. Ancak diyetinizi çeşitlendirir, tokluk hissinizi arttırır ve değişik tarifler denemenize olanak sağlar. Denemekten zarar gelmez, ne dersiniz ?  

Gojiberry

En önemli özelliği güçlü bir antioksidant olmasıdır. Aynı zamanda içeriğindeki yüksek C vitamini sayesinde bağışıklık sistemimizi güçlendirici etkisi vardır. Portakaldan daha yüksek oranda C vitamini içermektedir. Demir içeriği de oldukça yüksektir ,100 gram ıspanakta yaklaşık 4 gram demir varken 100 gram gojiberry de 9 gram demir vardır. İçeriğindeki iyi miktardaki beta-karoten sayesinde kalp hastalıklarıyla savaşmaya destek olur. Ayrıca A ve B vitaminleri yönünden oldukça zengindir.

Miktar olarak 2 tepeleme yemek kaşığı gojiberry yaklaşık 1 porsiyon meyve kadar kalori içerir. Kan sulandırıcı bir ilaç alıyorsanız doktorunuza danışmadan kullanmamanızda yarar vardır, çünkü bazı kaynaklarda bu tür ilaçlarla etkileşime girebileceği yer almaktadır.6000 yıldır Uzakdoğu da Çin tıbbında kullanılmasına rağmen hakkında şimdiye kadar az sayıda bilimsel çalışma olması ve bu çalışmalara katılan insan sayısının yetersiz olması nedeniyle mucize besin diyebilmek için çok erken. Sakinleşmeye destek olduğu  yönünden bilimsel çalışmalar mevcuttur. Ayrıca sporcu performansını arttırmaya ve zayıflamayı hızlandırdığı olduğu söylense de bu etkisi henüz kanıtlanmamıştır. Gojiberryi salatalara ve müslilere, yağlı tohumlarla birlikte ,veya yemeklerinizde veya pişirdiğiniz hamur işlerinizde kullanabilirsiniz.

Esmer Pirinç

Esmer pirinç kabuklu kalmış yani daha az rafine edilmiş demektir. 100 gr beyaz ile esmer pirinç kıyaslandığında kalori içerikleri hemen hemen aynıdır. Ancak içerdikleri posa miktarları birbirinden farklı olduğu için esmer pirincin glisemik indeksi daha düşüktür. Esmer pirinç uzun süre tok tutar, bağırsakların daha düzenli çalışmasını sağlar.

Gojiberry’li ve chia tohumlu müsli tarifi

1 su bardağı yarım yağlı/laktozsuz/badem/soya sütü

3 yemek kaşığı yulaf

1 yemek kaşığı chia tohumu

Tarçın

Bütün malzemeyi karıştırıp sabah kahvaltınız veya öğleden sonraki ara öğününüzde yiyebilirsiniz , afiyet olsun.

Kinoalı kısır tarifi

5 yemek kaşığı haşlanmış kinoa

1 adet orta boy domates

1 adet salatalık

¼ demet maydonoz

1 dal taze soğan

1 tatlı kaşığı zeytinyağı

¼ adet limon suyu

Haşladığınız kinoayı, küçük küçük doğranmış domates-salatalık-taze soğan ve maydonoz ile karıştırın. Üzerine 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ve ¼ adet limonun suyunu sıkın,kinoalı kısırınız hazır, herhangi bir ana öğünde yanına bir miktar et-tavuk-balık –peynir ilave ederek tüketebilirsiniz.

Uzm.Dyt. Yekbu Köseoğlu